ନିତ୍ୟ ସୂର୍ଯ୍ୟ ପୂଜା ଓ ସୂର୍ଯ୍ୟ ନମସ୍କାର

ସୂର୍ଯ୍ୟ ଭଗବାନ୍ ହିଁ ଆମ ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଦେବତା । ତାଙ୍କର ଉପସ୍ଥିତି ଯୋଗୁ ଆମକୁ ସବୁକିଛି ମିଳିଛି ଏବଂ ମିଳୁଛି ମଧ୍ୟ । ତେଣୁ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଭଗବାନଙ୍କର ପୂଜା ଓ ବନ୍ଦନା ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ କରିବା ଉଚିତ୍ । ଏପରିକି ଶାସ୍ତ୍ରରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ପୂଜାକୁ ନିତ୍ୟକର୍ମର ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଇଅଛି । ପ୍ରାତଃ ସନ୍ଧ୍ୟାବ଼ସାନେ ତୁ ନିତ୍ୟଂ ସୂର‌୍ୟଂ ସମର୍ଚ୍ଚୟେତ୍ । (ପାରିଜାତ)
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ପ୍ରତିଦିନ ପ୍ରାତଃ ସନ୍ଧ୍ୟା ଶେଷକରି ସୂର୍ଯ୍ୟ ପୂଜା ଓ ବନ୍ଦନା କରନ୍ତି, ତାଙ୍କର ଯଶ, ଖ୍ୟାତି ଆଦି ବଢିବା ସହିତ ସମସ୍ତ ଗ୍ରହଦୋଷ କଟିଥାଏ । ଏପରିକି ଯଦି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ଚର୍ମରୋଗରେ ପୀଡିତ ଥାନ୍ତି ତେବେ ସୂର୍ଯ୍ୟପୂଜା କରିବା ନିତ୍ୟାନ୍ତ ବିଧେୟ । ସୂର୍ଯ୍ୟ ଭଗବାନ ସକଳ ପ୍ରାଣଶକ୍ତିର କେନ୍ଦ୍ରସ୍ଥଳ ହୋଇଥିବାରୁ ତାଙ୍କ ଆରାଧାନା ଦ୍ୱାରା ବ୍ୟକ୍ତିର ମନ ସବୁବେଳେ ପ୍ରଫୁଲିତ ରହିଥାଏ । ଏପରିକି ଏକଲକ୍ଷ ଗୋଦାନଠାରୁ ଗୋଟିଏ ଦିନ ସୂର୍ଯ୍ୟ ପୂଜାର ମାହାତ୍ମ୍ୟ ଅଧିକ ବୋଲି ଭବିଷ୍ୟ ପୁରାଣରେ କୁହାଯାଇଅଛି ।
ପ୍ରଦଦ୍ୟାଦ୍ ବୈ଼ ଗବ଼ାଂ ଲକ୍ଷଂ ଦୋଗ୍ଧ୍ରୀଣାଂ ବେ଼ଦପାରଗେ ।
ଏକାହମର୍ଚ୍ଚୟେଦ୍ ଭାନୁଂ ତସ୍ୟ ପୁଣ୍ୟଂ ତତୋଽଧିକମ୍ । ।
ଯେପରି କୌଣସି ପୂଜା କରିବା ବେଳେ କଳସ ପୂଜା ଏକ ଅଙ୍ଗଭାବେ କରିବାକୁ ହୋଇଥାଏ, ଠିକ୍ ସେହିପରି ସୂର୍ଯ୍ୟପୂଜା ସହିତ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଭଗବାନଙ୍କୁ ଭକ୍ତି ସହକାରେ ମନ୍ତ୍ର ସହିତ ୧୨ ଥର ସାଷ୍ଟାଙ୍ଗ ନମସ୍କାର କରିବାକୁ ହୋଇଥାଏ ।

ସୂର୍ଯ୍ୟ ପୂଜା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସାମଗ୍ରୀର ତାଲିକା –

ଗୋଟା ଅରୁଆ ଚାଉଳରେ ଅଳ୍ପ ହଳଦୀ ଗୁଣ୍ଡ, କିଛି ଜଳ ଏବଂ ଘୃତ ମିଶାଇ ପାଖରେ ରଖ (ଅକ୍ଷତ) ।
ପଞ୍ଚପାତ୍ର – ଗୋଟିଏ ଛୋଟ ପାତ୍ର ଏବଂ ଚାମଚ (ଉଦ୍ଧରିଣୀ), ଅର୍ଘ୍ୟ (ବଡ) ପାତ୍ର, ଚନ୍ଦନ, ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଫୁଲ ଓ କ୍ଷୀର ।

ବାହ୍ୟ ଶୁଦ୍ଧି
ଅଗଣାରେ ବା ଯେଉଁଠି ସୂର୍ଯ୍ୟ ଭଗବାନ ଦେଖାଯାଉଥିବେ ସେଠାରେ ପୂର୍ବ ମୁଖା ହୋଇ ଆସନ କରି ପ୍ରଥମେ ପଞ୍ଚପାତ୍ରରୁ ବାମ ହାତରେ ଉଦ୍ଧରିଣୀ ଦ୍ୱାରା କିଛି ଜଳ ଆଣି ଦକ୍ଷିଣ ହାତରେ ରଖ । ପରେ ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ମନ୍ତ୍ର ପଢି ନିଜ ଉପରେ ଦକ୍ଷିଣ ହାତରେ ଥିବା ଜଳକୁ ସିଞ୍ଚ ।
ଓଁ ଅପବ଼ିତ୍ରଃ ପବ଼ିତ୍ରୋ ବ଼ା ସବ଼ର୍ାବ଼ସ୍ଥାଂ ଗତୋଽପି ବ଼ା ।
ୟଃ ସ୍ମରେତ୍ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷଂ ସ ବ଼ାହ୍ୟାଭ୍ୟନ୍ତରଃ ଶୁଚିଃ । ।

ଆସନ ପୂଜା –
ପଞ୍ଚପାତ୍ରରୁ ବାମ ହାତରେ ଉଦ୍ଧରିଣୀ ଦ୍ୱାରା କିଛି ଜଳ ଆଣି ଦକ୍ଷିଣ ହାତରେ ରଖି ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ମନ୍ତ୍ର ପଢି ଆସନ ଉପରେ ଜଳକୁ ସିଞ୍ଚ ଏବଂ ଭୂମିକୁ ସ୍ପର୍ଶ କର ।
ପୃଥ୍ୱି ତ୍ୱୟା ଧୃତା ଲୋକା ଦେବ଼ି ତ୍ୱଂ ବ଼ିଷ୍ଣୁନା ଧୃତା ।
ତ୍ୱଂ ଚ ଧାରୟ ମାଂ ଦେବ଼ି ପବ଼ିତ୍ରଂ ଚାସନଂ କୁରୁ । ।

ଆଚମନ –
ପଞ୍ଚପାତ୍ରରୁ ବାମ ହାତରେ ଉଦ୍ଧରିଣୀ ଦ୍ୱାରା କିଛି ଜଳ ଆଣି ଦକ୍ଷିଣ ହାତରେ ରଖି ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ମନ୍ତ୍ର ପଢି ତିନି ଥର ଆଚମନ କର ।
ସ୍ତ୍ରୀଲୋକମାନେ କେବଳ ଆଚମନ କରିବା ବେଳେ ପୁରୁଷମାନେ ଆଚମନ ସହିତ କେଶବ, ନାରାୟଣ ଆଦି କହି ଶରୀରର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଙ୍ଗକୁ ଛୁଇଁ ନେବେ ।
ଓଁ ଅଚ୍ୟୁତାୟ ନମଃ ।
ଓଁ ଅନନ୍ତାୟ ନମଃ ।
ଓଁ ଗୋବ଼ିନ୍ଦାୟ ନମଃ ।(ସ୍ତ୍ରୀଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ)
ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ପାଇଁ
ଓଁ ଅଚ୍ୟୁତାୟ ନମଃ ।
ଓଁ ଅନନ୍ତାୟ ନମଃ ।
ଓଁ ଗୋବ଼ିନ୍ଦାୟ ନମଃ ।
କେଶବ଼, ନାରାୟଣ, ମାଧବ଼, ଗୋବ଼ିନ୍ଦ, ବ଼ିଷ୍ଣୁ, ମଧୁସୂଦନ, ତ୍ରିବ଼ିକ୍ରମ, ବ଼ାମନ, ଶ୍ରୀଧର, ହୃଷୀକେଶ, ପଦ୍ମନାଭ, ଦାମୋଦର । ।
ପରେ ପଞ୍ଚପାତ୍ରରୁ ବାମ ହାତରେ ଉଦ୍ଧରିଣୀ ଦ୍ୱାରା କିଛି ଜଳ ଆଣି ଦକ୍ଷିଣ ହାତକୁ ଧୋଇନିଅ ।

ଗୁରୁ ଧ୍ୟାନ –
ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ମନ୍ତ୍ର ପଢି ନିଜ ଗୁରୁଙ୍କୁ ଧ୍ୟାନ କର ।
ଗୁରୁର୍ବ୍ରହ୍ମା ଗୁରୁବ଼ିର୍ଷ୍ଣୁଃ ଗୁରୁର୍ଦେବେ଼ା ମହେଶ୍ୱରଃ ।
ଗୁରୁସ୍ସାକ୍ଷାତ୍ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ତସ୍ମୈ ଶ୍ରୀଗୁରବେ଼ ନମଃ । ।

ଶ୍ରୀ ଗଣପତି ଧ୍ୟାନ –
ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ମନ୍ତ୍ର ପଢି ଶ୍ରୀ ଗଣେଶଙ୍କୁ ଧ୍ୟାନ କର ।
ଶୁକ୍ଲାମ୍ବରଧରଂ ବ଼ିଷ୍ଣୁଂ ଶଶୀବ଼ର୍ଣ୍ଣଂ ଚତୁର୍ଭୁଜମ୍ ।
ପ୍ରସନ୍ନବ଼ଦନଂ ଧ୍ୟାୟେତ୍ ସବ଼ର୍-ବ଼ିଘ୍ନୋପଶାନ୍ତୟେ । ।

ପ୍ରାଣାୟାମ –
ଦକ୍ଷିଣ ହାତରେ ନାସିକ ମୁଦ୍ରା କରି ଦକ୍ଷିଣ ହାତର ବୁଢା ଅଙ୍ଗୁଳି ସାହାଯ୍ୟରେ ଦକ୍ଷିଣ ନାସାକୁ ବନ୍ଦ କରି ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ମନ୍ତ୍ର ମାନସିକ ଭାବେ ପଢିବା ସମୟରେ ବାମ ନାସାରେ ପ୍ରଶ୍ୱାସ ନିଅ ।
ଓଁ ଭୂଃ । ଓଁ ଭୂବ଼ଃ । ଓଁ ସୁବ଼ଃ । ଓଁ ମହଃ । ଓଁ ଜନଃ । ଓଁ ତପଃ । ଓଁ ସତ୍ୟମ୍ ।
ପରେ କନିଷ୍ଠ ଓ ଅନାମିକା ଅଙ୍ଗୁଳି ସାହାଯ୍ୟରେ ବାମ ନାସାକୁ ଏବଂ ବୁଢା ଅଙ୍ଗୁଳି ସାହାଯ୍ୟରେ ଦକ୍ଷିଣ ନାସାକୁ ବନ୍ଦ କରି ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ମନ୍ତ୍ର ମାନସିକ ଭାବେ ପଢିବା ସମୟରେ ପ୍ରଶ୍ୱାସ ରୂପରେ ନେଇଥିବା ବାୟୁକୁ ଦେହ ଭିତରେ ଧରି ରଖ ।
ଓଁ ତତ୍ ସବ଼ିତୁବ଼ର୍ରେଣ୍ୟମ୍ । ଭର୍ଗୋ ଦେବ଼ସ୍ୟ ଧୀମହି । ଧିୟୋ ୟୋ ନଃ ପ୍ରଚୋଦୟାତ୍ ।
ପରେ କନିଷ୍ଠ ଓ ଅନାମିକା ଅଙ୍ଗୁଳି ସାହାଯ୍ୟରେ ବାମ ନାସାକୁ ଏବଂ ବୁଢା ଅଙ୍ଗୁଳି ସାହାଯ୍ୟରେ ଦକ୍ଷିଣ ନାସାକୁ ବନ୍ଦ କରି ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ମନ୍ତ୍ର ମାନସିକ ଭାବେ ଆବୃତ୍ତି କରିବାବେଳେ ଦକ୍ଷିଣ ନାସାଦ୍ୱାରା ନିଶ୍ୱାସ ଛାଡ ।
ଓଁ ଆପୋ ଜ୍ୟୋତୀରସୋଽମୃତଂ ବ୍ରହ୍ମ ଭୂର୍ଭୁବ଼ସ୍ସୁବ଼ରୋମ୍ ।
ଦକ୍ଷିଣ ହାତରେ ନାସିକ ମୁଦ୍ରା କରି ଦକ୍ଷିଣ ହାତର କନିଷ୍ଠ ଓ ଅନାମିକା ଅଙ୍ଗୁଳି ସାହାଯ୍ୟରେ ବାମ ନାସାକୁ ବନ୍ଦ କରି ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ମନ୍ତ୍ର ମାନସିକ ଭାବେ ପଢିବା ସମୟରେ ଦକ୍ଷିଣ ନାସାରେ ପ୍ରଶ୍ୱାସ ନିଅ ।
ଓଁ ଭୂଃ । ଓଁ ଭୂବ଼ଃ । ଓଁ ଁ୍ ସୁବ଼ଃ । ଓଁ ମହଃ । ଓଁ ଜନଃ । ଓଁ ତପଃ । ଓଁ ଁ୍ ସତ୍ୟମ୍ । ।
ପରେ କନିଷ୍ଠ ଓ ଅନାମିକା ଅଙ୍ଗୁଳି ସାହାଯ୍ୟରେ ବାମ ନାସାକୁ ଏବଂ ବୁଢା ଅଙ୍ଗୁଳି ସାହାଯ୍ୟରେ ଦକ୍ଷିଣ ନାସାକୁ ବନ୍ଦ କରି ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ମନ୍ତ୍ର ମାନସିକ ଭାବେ ପଢ ।
ଓଁ ତତ୍ ସବ଼ିତୁବ଼ର୍ରେଣ୍ୟମ୍ । ଭର୍ଗୋ ଦେବ଼ସ୍ୟ ଧୀମହି । ଧିୟୋ ୟୋ ନଃ ପ୍ରଚୋଦୟାତ୍ ।
ପରେ ବୁଢା ଅଙ୍ଗୁଳି ସାହାଯ୍ୟରେ ଦକ୍ଷିଣ ନାସାକୁ ବନ୍ଦ କରି ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ମନ୍ତ୍ର ମାନସିକ ଭାବେ ପଢିବା ବେଳେ ବାମ ନାସା ଦ୍ୱାରା ନିଶ୍ୱାସ ଛାଡ ।
ଓଁ ଆପୋ ଜ୍ୟୋତୀରସୋଽମୃତଂ ବ୍ରହ୍ମ ଭୂର୍ଭୁବ଼ସ୍ସୁବ଼ରୋମ୍ ।
ଏହିପରି ଅତି କମରେ ତିନି ଥର ପ୍ରାଣାୟାମ କର ।
ପରେ ପଞ୍ଚପାତ୍ରରୁ ବାମ ହାତରେ ଉଦ୍ଧରିଣୀ ଦ୍ୱାରା କିଛି ଜଳ ଆଣି ଡାହାଣ ହାତକୁ ଧୋଇନିଅ ।

ସଙ୍କଳ୍ପ –
ଦକ୍ଷିଣ ହାତରେ କିଛି ଫୁଲ, ଅକ୍ଷତ ଏବଂ ଜଳ ନେଇ ହାତକୁ ମୁଠା କରି ବାମ ହାତର ପାପୁଲି ଉପରେ ରଖି ଦକ୍ଷିଣ ଜଙ୍ଘ ଉପରେ ରଖ ଏବଂ ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ମନ୍ତ୍ର ପଢି ସଙ୍କଳ୍ପ କର ।
ମମୋପାତ୍ତ ସମସ୍ତ ଦୁରିତକ୍ଷୟଦ୍ୱାରା ଶ୍ରୀ ପରମେଶ୍ୱର-ପ୍ରୀତ୍ୟର୍ଥଂ, ଅଦ୍ୟଃ, ମମ ଜନ୍ମାଭ୍ୟାସାତ୍ ଜନ୍ମପ୍ରଭୁତି ଏତତ୍କ୍ଷଣପର‌୍ୟନ୍ତଂ ମଧ୍ୟେ ସମ୍ଭାବ଼ିତାନାଂ ସବେ଼ର୍ଷାଂ ପାପାନାଂ ସଦ୍ୟଃ ଅପନୋଦନାର୍ଥଂ, ସମସ୍ତ ଗ୍ରହଦୋଷ ନିବ଼ାରଣାର୍ଥଂ, ଧର୍ମ-ଅର୍ଥ-କାମ-ମୋକ୍ଷ-ଚତୁବ଼ିର୍ଧ-ଫଲ-ପ୍ରାପ୍ତ୍ୟର୍ଥଂ, ଆଦିତ୍ୟସ୍ୟ ଦ୍ୱାଦଶ-ନମସ୍କାରାଖ୍ୟଂ କର୍ମ କରିଷ୍ୟେ । ଫୁଲ, ଅକ୍ଷତ ଓ ଜଳକୁ ତଳେ ପକାଇ ହାତକୁ ଧୋଇ ନିଅ ।
ଅର୍ଘ୍ୟ –
ପଞ୍ଚପାତ୍ରରେ କିଛି ଅକ୍ଷତ, ଫୁଲ ଓ କ୍ଷୀର ମିଶାଇ ଅଞ୍ଜଳିଦ୍ୱାରା ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ମନ୍ତ୍ର ପଢି ସୂର୍ଯ୍ୟଭଗବାନଙ୍କୁ ଅର୍ଘ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କର ।
ଏହି ସୂର‌୍ୟ! ସହସ୍ରାଂଶୋ ତେଜୋରାଶେ ଜଗତ୍ପତେ ।
ଅନୁକମ୍ପୟ ମାଂ ଭକ୍ତ୍ୟା ଗୃହାଣାର୍ଘ୍ୟଂ ଦିବାକର । ।
ଅର୍ଘ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିବା ପରେ ସୂର୍ଯ୍ୟମଣ୍ଡଳସ୍ଥିତ ଆଦିତ୍ୟ ନାରାୟଣଙ୍କୁ ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ମନ୍ତ୍ର ପଢି ଧ୍ୟାନ କରିବା ପରେ ଏକ ଏକ ନାମକୁ ଭକ୍ତିସହକାରେ ଉଚ୍ଚାରଣ କରିବା ପରେ ସାଷ୍ଟାଙ୍ଗ ନମସ୍କାର କର ।
ଧେୟଃ ସଦା ସବ଼ିତୃମଣ୍ଡଲ-ମଧ୍ୟବ଼ର୍ତ୍ତୀ
ନାରାୟଣଃ ସରସିଜାସନସନ୍ନିବ଼ିଷ୍ଟଃ ।
କେୟୂରବ଼ାନ୍ ମକରକୁଣ୍ଡଲବ଼ାନ୍ କିରୀଟୀ
ହାରୀ ହିରଣ୍ମୟବ଼ପୁର୍ଦ୍ଧୃତ-ଶଙ୍ଖଚକ୍ରଃ । ।
୧. ଓଁ ଶ୍ରୀ ମିତ୍ରାୟ ନମଃ । ୨. ଓଁ ଶ୍ରୀ ରବ଼ୟେ ନମଃ । ୩. ଓଁ ଶ୍ରୀ ସୂର‌୍ୟାୟ ନମଃ । ୪. ଓଁ ଶ୍ରୀ ଭାନବେ଼ ନମଃ । ୫. ଓଁ ଶ୍ରୀ ଖଗାୟ ନମଃ । ୬. ଓଁ ଶ୍ରୀ ପୁଷ୍ଣେ ନମଃ । ୭. ଓଁ ଶ୍ରୀ ହିରଣ୍ୟଗର୍ଭାୟ ନମଃ । ୮. ଓଁ ଶ୍ରୀ ମରୀଚୟେ ନମଃ । ୯. ଓଁ ଶ୍ରୀ ଆଦିତ୍ୟାୟ ନମଃ । ୧୦. ଓଁ ଶ୍ରୀ ସବ଼ିତ୍ରେ ନମଃ । ୧୧. ଓଁ ଶ୍ରୀ ଅର୍କାୟ ନମଃ । ୧୨. ଓଁ ଶ୍ରୀ ଭାସ୍କରାୟ ନମଃ ।
ଉପରୋକ୍ତ ମନ୍ତ୍ର ପଢି ୧୨ଥର ନମସ୍କାର କରିବାପରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଭଗବାନଙ୍କର ସାରଥି ଅରୁଣଙ୍କୁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ମନ୍ତ୍ର ପଢି ପୂର୍ବ ଭଳି ଅର୍ଘ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କର ।
ବ଼ିନତାତନୟୋ ଦେବ଼ କର୍ମସାକ୍ଷୀ ସୁରେଶ୍ୱରଃ ।
ସପ୍ତାଶ୍ୱଃ ସପ୍ତରଜ୍ଜୁଶ୍ଚ ଅରୁଣୋ ମେ ପ୍ରସୀଦତୁ । ।
ଓଁ କର୍ମସାକ୍ଷିଣେ ଶ୍ରୀ ଅରୁଣାୟ ନମଃ । ।
ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ମନ୍ତ୍ର ପଢି ସୂର୍ଯ୍ୟ ଭଗବାନଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥିବା ଅର୍ଘ୍ୟ ଜଳରୁ କିଛି ପାଦୋଦକ ଭାବରେ ପାନ କର ।
ଅକାଲମୃତ୍ୟୁହରଣଂ ସବ଼ର୍ବ଼୍ୟାଧିବ଼ିନାଶନମ୍ ।
ସୂର‌୍ୟପାଦୋଦକଂ ତୀର୍ଥଂ ଜଠରେ ଧାରୟାମ୍ୟହମ୍ । ।
ଓଁ ତତ୍୍ ସତ୍ । ସବ଼ର୍ଂ ବ୍ରହ୍ମାର୍ପଣମସ୍ତୁ । ।